Jef Eagl, een dj uit Gent getuigde gisteren op Studio Brussel over het feit dat hij sedert corona 31 vrienden en kennissen verloren is aan zelfmoord. Velen van hen waren werkzaam in mijn sector. Jef gelooft dat het ergste nog moet komen. En ikzelf vrees om eerlijk te zijn hetzelfde. Want ook ik ken mensen van zeer nabij waar ik me dagelijks zorgen over maak. Maar kennelijk ligt corona voorlopig te gevoelig om ook die slachtoffers in rekening te brengen als men beslist welke maatregelen er moeten genomen worden. Want hoe beleefd ik mensen ook probeer te attenderen op die slachtoffers: ik stuit op onbegrip of zelfs kwaadheid. En ik kan je garanderen dat zoiets-als je aan de andere kant van het verhaal staat waar je soms vreest voor geliefden hun leven- kan aanvoelen als een regelrechte dolk door het hart. En dan kan je niet anders dan denken: “Er is hier iets helemaal mis aan het gaan. Er klopt iets niet met onze focus. Corona krijgt eendimensionaal veel aandacht.”
Maar, en dat is het goede nieuws, volgens mij kan mijn sector hier mee iets aan doen. Is het bijvoorbeeld niet de kunstenaars hun taak om duidelijk te maken dat een mensenleven niet te vatten valt in statistieken? En dat- indien men wel graag zo over de dingen denkt- àlle mensenlevens dan moeten opgenomen worden? Een statistiek kan nooit correcter zijn dan de data waarop hij gebaseerd is. En onze data zijn momenteel niet heel erg correct. Op verschillende niveaus niet, trouwens.
Dus kunnen wij, de kunstenaars, niet mee de blik verbreden? Of mee de overmatige angst temperen door te wijzen op het feit dat elke realiteit bestaat uit meerdere facetten? En dat het- in het geval van een maatschappij- onlogisch is te doen alsof dat niet zo is. Is het niet onze taak om een beetje aan de kant te staan, de boel te overschouwen en een paar essentiële vragen te stellen? Kunnen we dan bijvoorbeeld vragen of het ok is dat we voor de zekerheid toch maar even de nevenschade in kaart brengen? En of we de slachtoffers van de maatregelen ook zo mogen noemen? Dat hun naasten geen egoïsten zijn omdat ze- ondanks de beladen sfeer die er hangt- toch hun bekommerdheid om ook diè slachtoffers te ventileren? Moeten wij er, terwijl we de zaken overschouwen, niet op attenderen dat dingen als een taboe op de dood op den duur het leven zèlf onmogelijk maken. En dat we toch gezamenlijk overeen zullen moeten komen dat iedereen op een dag sterft: door corona of door wat anders? En dat zoiets altijd een diepe rouw met zich meebreng, maar dat dit daarom niet minder onvermijdelijk is. En dat solidariteit dus toch een kwestie is van het hele plaatje in overschouwing nemen.
Verschenen in De Standaard op 21/10/2020